Lany poniedziałek w roli głównej…
Lany poniedziałek w roli głównej…
Cykl: Blogowe spotkania literackie
Dzisiaj chciałabym Was zaprosić na Blogowe spotkanie literackie w z bajką wierszowaną – zbliża się Wielkanoc i w te klimaty nas wprowadza prezentowana historia. Nakładem Fundacji Wspierania Kultury Noc Poetów ukazała się książka Śmigus – dyngus w Bajdulinie Aleksandry Petrusewicz, która jest członkinią szczecińskiego oddziału Związku Literatów Polskich. Dzięki uprzejmości tej organizacji oraz wydawcy miałam przyjemność czytać tę bajkę. To rozszerzona wersja drugiej części książki Jak to w Wielkanoc u dziadków było z 2003 roku. Warto zaznaczyć, że na podstawie pierwszej części została opracowana śpiewogra z muzyka Krzysztofa Grubińskiego i Artura Grudzińskiego.
Aleksandra Petrusewicz urodziła się w 1936 roku. Jest pisarką, poetką, bajkopisarką, animatorką kultury, jurorką konkursów recytatorskich oraz Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Niezłomnej i Niepodległej. Absolwentka Wydziału Psychologii i Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego i Podyplomowego Studium Logopedycznego Uniwersytetu Gdańskiego, a także Państwowego Studium Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Życie zawodowe i społeczne związała z pracą na rzecz dzieci, młodzieży oraz ich rodzin wymagających wsparcia oraz troski specjalnej. Autorka licznych tomików poetyckich i prozatorskich, w tym też baśni oraz opowieści wierszowanych dla dzieci. Niektóre jej działa tłumaczone były na język niemiecki i czeski. W 1993 roku napisane przez nią kolędy zostały wydane przez Polskie Nagrania. Od wielu lat jest animatorką życia kulturalnego w Szczecinie, autorką cyklicznych Biesiad Literackich na Gumieńcach.
Krótko zaprezentowałam bajkopisarkę, a teraz porozmawiajmy o jej książce Śmigus – dyngus w Bajdulinie. Można powiedzieć, że ta bajka jest bardzo edukacyjna. Utrwala w świadomości najmłodszych najstarsze tradycje związane z Poniedziałkiem Wielkanocnym. A gdzie są korzenie tych tradycji? Geneza tych ludowych zwyczajów związana jest z praktykami Słowian, którzy czcili radość po odejściu zimy oraz przebudzenie się wiosny. Śmigus i dyngus przez długi czas były odrębnymi obyczajami. Pierwszy z nich polegał na symbolicznym biciu witkami wierzby lub palmami po nogach i oblewaniu się zimną wodą, co symbolizowało wiosenne oczyszczenie się z brudu i chorób, a w późniejszym czasie również z grzechu. Oba te obyczaje znalazły się w książce Aleksandry Petrusewicz – dziadek ganiał za babcią z wodą, a babcia za nim z witkami. Na śmigus nałożył się zwyczaj dyngusowania, który dawał możliwość wykupienia się pisankami od podwójnego lania.
W bajce nie zabrakło rywalizacji pomiędzy płcią żeńską, a męską. Ciekawostką jest fakt, że Słowianie uważali, iż oblewanie się wodą ma sprzyjać płodności. Z tego powodu oblewaniu podlegały przede wszystkim panny na wydaniu. Z tego też powodu obrządek ten miał niekiedy charakter matrymonialny. Po synkretyzmie z chrześcijaństwem ustalono pewną zasadę w niektórych regionach. Trzeciego dnia Wielkanocy panny i dziewczęta mają prawo do odwzajemnionego rewanżu za wcześniejsze oblanie ich wodą. To jednak opowiadam w ramach ciekawostki.
Bajka nawiązuje również do zacieśniania więzów rodzinnych poprzez wspólne świętowanie i spędzanie czasu. Bohaterowie pielęgnują więzi międzypokoleniowo. Właściwie są to wspomnienia narratorki ze wcześniejszych lat, jak u niej w rodzinie spędzało się święta Wielkiej Nocy, w tym również Poniedziałek Wielkanocny. Bajka jednocześnie bawi, uczy oraz przekazuje ważne wartości. Jest też rymowana, więc wpada w ucho. Ponadto najmłodsi czytelnicy znajdą tutaj również kolorowe ilustrację oraz kolorowankę. Ich autorami są Konrad Jahnz i Zbigniew Jahnz. Książeczka nadaje się zarówno do samodzielnej lektury, jak i do czytania dziecku. Wesołych świąt i mokrego poniedziałku!